- Kapitulér! Lat oss bli effektive og engelske! (Lat oss råde på jorda...?)

Digresjon om språk, identitet og framtid

Kjedeleg, men på sin plass

Eg likar veldig godt å skrive, men eg likar best å velje tema sjølv, heilt åleine, plukke frå mitt eige tankestyr. I dag skal eg skrive oppgåve, det er kjedeleg. Det er kjedeleg for eleven, og det er kjedeleg for læraren, men det må til når ein skal lære. Går ein på skule, så skriv ein for å lære. Og når ein skriv for å lære, må ein heile tida vise til kven ein har lært det av (Dysthe, Hertzberg og Hoel, 2010, s. 98). Det prøvar eg å lære elevane mine også, men det verkar som om dei tykkjer det er like kjedeleg som eg, men «æres den som æres bør». 
Eg skal altså sy saman og forme to tekstar, som skal bli til ein heilskap med meining. Den skal seie noko om nynorsk i opplæringa, for det er det studiet heiter. Eg skal seie noko om korleis ein bør legge opp løpet  og korleis ein bør presentere dette språket vårt for ungane, teksten skal vise til konstruktiv tilnærming til norskfaget, heilt frå dei fyrste åra på skulen og opp i vidaregåande.

Studiedagen min

Og i hjernen susar humlene (for der oppe er dei enda ikkje utryddingstrua).

Eg drikk kaffi, fordi eg trur at orda kjem lettare da.

Eg les Seminværkatalogen for 2017, antakeleg for å finne inspirasjon i dei fantasifulle namna værane har fått (Ulla Krekar, Jukken Bruse og Amen m.fl.).

Eg ser på klokka.

Eg skriv ei setning.

Eg skriv to.

Eg scrollar nedover Språkspalta på Facebook, på leit etter nye vinklingar medan eg lurar på kva scrolling er på norsk.

Eg hentar ved og fyrar i omnen, i omnane.

Eg tastar inn ei overskrift og lagrar dokumentet.

Eg blar i ei pensumbok.

Eg tek ei tenkjepause.

Eg varmar middag frå i går til lunsj.

Eg grublar over meininga med livet.

Eg les statusane som støttar kreftsaka, eg feller nokre tårer med tanke på det.

Eg går inn på Språkrådet sine sider.

På Mållaget sine sider.

Eg les Riksmålsforbundet sine.

Eg tek ei tissepause og kammar håret mitt.

Eg ristar på hovudet.

Eg leitar gjennom huset etter markeringstusj.

Eg fortvilar for eg får det ikkje til å gå opp, det blir ikkje nok.

Ei praktisk tilnærming til norsk i klasserommet, det er klart at det må til. Og vi kan sjå på ymse resultat av forskjellige prosjekt og utprøvde opplegg. Likevel, det blir ikkje nok. 
For eg klarer ikkje,  med 1600 ord,  å forklare det viktigaste for meg sjølv og for dei som skal ha vilje til språk (Ottar Grepstad); danningsperspektivet. 

Visvas og prateprat

Og eg veit at nettopp her er det mange som ikkje gidd å lese meir, fordi dette blir slikt høgt-på-strå-pjatt, ovanfrå-og-ned-prat, dette gjeld ikkje meg, dette identifiserer eg meg ikkje med. Språk og identitet heng i hop (Mæhlum, Akselberg, Røyneland, Sandøy, 2008). 
Difor er det veldig dumt at ein ikkje når ut til alle med bodskapen og svaret på kvifor ein skal lære nynorsk og bokmål, begge delar. 

Gjev norsk meining, er det naudsynt

I eit fortvila augeblikk fann eg ut at det kanskje ikkje alle meiner at vi treng norsk, og med norsk meiner eg alt det inneheld av dialektar og skriftspråk og skrive tekst. For viss vi eigentleg tenkjer at det beste er om vi kuttar ned på norskfaget og heller lærer oss engelsk betre, så er det nok ingen vits i at eg sit å skriv på denne oppgåva i det heile tatt. Da gjev det ikkje meining.

Eg vil at det skal ha meining, og for meg har det det.

Den norske identiteten min treng denne meininga, for eg er norsk og eg er stolt av det. Ikkje fordi vi gjer det godt i langrenn, at vi er verdas rikaste land eller at vi har olje, på same måte som eg ikkje skjemst av at vi tapar i fotball eller snakkar engelsk med norsk aksent. Eg likar at eg har ein bakgrunn, ei historie, noko å lene meg på. Det treng ikkje å bety at eg vil stogge tida, at eg ikkje ønskjer utvikling. Det kan bety at eg ønskjer å sjå verdien i det eg har. At eg meiner den tryggleiken gjer meg i stand til å møte verda utanfor på ein god måte. At eg kan presentere meg for verda, fordi eg er nokon i verda, som nordmann. Eg likar at vi kan drasse rundt på nokre særtrekk, dersom særtrekka er verd å drasse rundt på. Og det tykkjer eg at mange av dei er.

Skottland og kjærleik, kjærleik til seg sjølv

Eg er avstandsforelska i det skotske td, landet, språket, slotta, historia, sekkepipene og kiltane. Det er noko særeige, noko anna, annleis er spennande. Ikkje det at eg vil bli eller vere skotsk, men som ei anna forelska skulejente vil eg at dei skal sjå at eg er heilt spesiell også, på mine måte. Og eg vil vera stolt av det.Eg vil at vi skal vera eit spennande folk. 

Er vi kan hende ikkje stolte nok, trur vi ikkje at vi er gode nok her oppe. Men vi likar det svært godt når andre, helst større og mektigare land fortel kor flinke vi er i Noreg? Sjå mot Noreg! Dei norske vikingane, desse sterke, tøffe blonde. Det likar vi! Og vi skriv om det i avisa, og vi deler det med kvarandre, sjå kor gode dei tykkjer at vi er. Kva tykkjer vi sjølve? Det handlar ikkje om å vere best, eller betre enn andre, det handlar om å vere.

Forståing og respekt og demokrati

Eg kjenner at eg ikkje kjem unna språkstriden inne i meg, dess meir eg les om temaet til meir overtydd er eg om at norsk er viktig. Alle aspekt ved norsk. Det er viktig for danninga av menneska i landet vårt. Det er viktig for forståing og jamsidig respekt, og med norsk meiner eg bokmål, nynorsk, dialektar, språk og litteratur. Det er ikkje lett målbart, det er ikkje kortsiktig gevinst, premien er langsiktig og den er gigantisk.

Så difor enda den fyrste skriveøkta i dag opp med desse spørsmåla:

Kvifor er vi ikkje stolte?

Kvifor er ikkje stolte av kvarandre?

Kva er det med språket?

Kva er det med norsk?
Kvifor er vi så hårsåre?
Kvifor likar vi ikkje å rette på eller å bli retta på? 
Kvifor trur alle at eg ikkje likar bokmål, berre fordi eg brukar nynorsk, alltid? 
Eg håpar verkeleg ikkje at alle bokmålsbrukarar mislikar nynorsk, eg trur det heller ikkje. 
Kvifor står vi på kvar vår skanse når vi burde stå i lag?
Kvifor står vi ikkje i lag?
Kva har forma haldningane vi har til vårt eige språk, dialektene og dei to skriftspråka?

Kven har vi hatt som språklege føredøme?
Kvifor kan vi ikkje heie på kvarandre, sjå styrken i kvarandre, lære av kvarandre og bli betre og sterkare i lag?

Vil vi eigentleg snakke engelsk?

Og om vi nå endar opp med engelsk som offisielt språk om hundre år, lat det vere norskengelsk, ikkje amerikansk.